آسبادهای نشتیفان یا آسیابهای بادی نشتیفان، یک مجموعه تاریخی و مهندسی بسیار معروف و با ارزش در منطقه خواف نشتیفان در استان خراسان رضوی ایران هستند. این آسبادها به عنوان نمونههایی از سامانههای انرژی تجدیدپذیر در گذشته، توانستهاند تا تا امروز طیف وسیعی از بازدیدکنندگان و تاریخدانان را جذب کنند. آسبادهای نشتیفان به عنوان یک میراث فرهنگی و تاریخی در سال 2011 به ثبت جهانی یونسکو درآمدند.
این آسبادها اصطلاحاً به عنوان "آسیابهای بادی" نیز شناخته میشوند، زیرا از باد به عنوان منبع اصلی انرژی برای تولید آرد و آسیابکاری استفاده میکنند. تاریخچه این آسبادها به دورههای قدیمیتر از دوران اسلام و حتی قبل از فتح ایران توسط مسلمانان بازمیگردد. آنچه این مجموعه را ویژه میکند، این است که در طول قرون، آسبادهای نشتیفان توانستهاند با تلفیق باد، سنگها و چوب به عنوان مصالح اصلی، سیستمی پیچیده از آسیابها را بسازند که عملیات آردسازی را انجام دهند.
فرآیند کارکرد آسبادها به این صورت است: بادهای قوی و مداوم منطقه به حرکت پرههای چوبی آسبادها میانجامد و این حرکت به تبدیل گندم به آرد در زیر سنگهای آسیابها منجر میشود. سنگها درون آسبادها به صورت قلابی و در سطح بالا وجود دارند و در نتیجه حرکت پرهها، به حرکت درآمده و گندمها را آسیاب میکنند.
ساختار آسبادهای نشتیفان به نمایندگی از مهارتهای مهندسی و معماری مردم آن دوران به شمار میآید. این آسبادها با نگاهی به اصول هوازدگی، دینامیک، و مکانیزمهای ساده، توانستهاند به صورت بهینه و موثری از منابع طبیعی محیط خود استفاده کنند و به تولید آرد و فرآوردههای غذایی بپردازند. این مجموعه نه تنها از نظر تکنولوژیکی بلکه از نظر فرهنگی و اقتصادی نیز مهمی بوده و نمایانگر نقش این نهاد در زندگی روزمره مردم آن دوران میشود.
آسبادهای نشتیفان با ویژگیهای خاص خود، نمادی از تلاش بشر در ایجاد انرژی تجدیدپذیر و بهرهبرداری هوشمندانه از منابع طبیعی در گذشته را به تصویر میکشند. این آثار ارزشمند تاریخی به نقل از دانش و مهارتهای مردمان دوران گذشته، نه تنها ما را با تاریخ و تمدن خود آشنا میکنند، بلکه ما را در مسیر بهتری از بهرهبرداری از منابع طبیعی و توسعه پایدار هدایت میکنند.